Γρίβας, Γεώργιος

(Τρίκωμο Κύπρου 1898 – 1974). Στρατιωτικός και πολιτικός. Το 1919 αποφοίτησε από τη Σχολή Ευελπίδων ως ανθυπολοχαγός. Πήρε μέρος στη Μικρασιατική εκστρατεία και το 1923 προβιβάστηκε στον βαθμό του υπολοχαγού. Φοίτησε στη Σχολή Εφαρμογής Πεζικού, στη σχολή ιππικού της Γαλλίας, καθώς και σε ανώτερες σχολές πολέμου της Ελλάδας και της Γαλλίας. Το 1926 έλαβε τον βαθμό του λοχαγού και το 1938 του ταγματάρχη. Πήρε μέρος στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο και το 1945 αποστρατεύτηκε με τον βαθμό του συνταγματάρχη. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής ίδρυσε την αντικομουνιστική και φιλοβασιλική αντιστασιακή οργάνωση Χ της οποίας η δράση περιορίστηκε κυρίως σε αιματηρές συγκρούσεις με τις αριστερές οργανώσεις του ΕΑΜ. Η κυρίως δράση του Γ. άρχισε το 1955 με τη μυστική κάθοδό του στην Κύπρο και την έναρξη του ένοπλου αγώνα εναντίον των Άγγλων με την ίδρυση της οργάνωσης EOKA (Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών). Ο Γ. με το ψευδώνυμο Διγενής, ανέλαβε την ηγεσία του αγώνα. Στην προσπάθειά του αυτή απέδειξε ότι είχε αξιόλογα στρατηγικά και συνωμοτικά προσόντα. Η ΕΟΚΑ σημείωσε σημαντικές επιτυχίες, δημιουργώντας έναν θρύλο γύρω από το όνομά του Γ. Γύρισε στην Ελλάδα το 1959, μετά τις συμφωνίες Λονδίνου και Ζυρίχης και αφού προηγουμένως είχε έρθει επανειλημμένως σε αντίθεση προς τις κυβερνήσεις της Λευκωσίας και της Αθήνας γιατί υποχώρησαν στο αίτημα της ένωσης της Κύπρου με την Ελλάδα. Το 1960 ίδρυσε την Κίνηση Εθνικής Αναδημιουργίας, συνασπισμό διαφόρων πολιτικών ομάδων του Κέντρου, χωρίς όμως επιτυχία. Από την εποχή εκείνη ο Γ. ακολούθησε μία προσωπική πολιτική γραμμή, με ενέργειες που τον έφεραν σε σύγκρουση με την επίσημη πολιτική των κυβερνήσεων της Ελλάδας και της Κύπρου. Τον Ιούνιο του 1964 ξαναπήγε στην Κύπρο όπου ανέλαβε την οργάνωση των κυπριακών αμυντικών δυνάμεων, παραμένοντας στο νησί έως τον Νοέμβριο του 1967, οπότε και αποχώρησε. Τον Σεπτέμβριο του 1971, ο Γ. επέστρεψε μυστικά στο νησί και ανέλαβε –σε πλήρη διάσταση με την κυπριακή κυβέρνηση και τον αρχιεπίσκοπο Μακάριο– την οργάνωση ένοπλου αγώνα με την ίδρυση της ΕΟΚΑ B’. Η ενέργεια αυτή όξυνε τις αντιφάσεις της ελληνικής πολιτικής στον χειρισμό του Κυπριακού με άμεσο αποτέλεσμα την άμβλυνση της αμυντικής ικανότητας του νησιού, που κατέληξε στην τουρκική εισβολή στην Κύπρο. Ο Γ. πέθανε από καρδιακή συγκοπή σε κρησφύγετό του στη Λεμεσό, στις 28 Ιανουαρίου 1974. Μετά τον θάνατό του η EOKA Β’ συνέχισε, για μικρό διάστημα, την αμφιλεγόμενη δραστηριότητά της, κυρίως στον πολιτικό τομέα. Ο στρατιωτικός και πολιτικός Γεώργιος Γρίβας, πρωταγωνιστής του Κυπριακού αγώνα (φωτ. από την έκδ. «100+1 χρόνια Ελλάδα»).